Ekstrem Hava ve Doğa Olayları Serisi - 1 ( Avustralya Yangın Felaketi )

           YANAN KITA AVUSTRALYA

Temmuz-Eylül aylarında başlayan yangın yaklaşık 6 ay sürerek 30'a yakın insanın hayatını kaybetmesine , milyonlarca hektar alanın tahribatına ve yine milyonlarca hayvanın ve canlının ölümüne sebep olmuştur. Ekolojinin büyük zarar gördüğü felakette süreç nasıl başladı ? Bu ve birçok sorunun cevabı yazımızda...

Temmuz-Eylül aylarında Avustralya'nın Yeni Güney Galler Eyaletinde başlayarak diğer birçok eyalete yayılan ve ülke (kıta) genelini etkisi altına alan yangın yaklaşık 6 ay sürdü. Binlerce itfaiyecinin müdahalesine rağmen uzunca bir süre kontrol altına alınamamıştır. Önce tek bir noktada başlayan , daha sonra onlarca yüzlerce noktaya yayılan ve bu ayrı yangınların birleşmesiyle mega yangınlar halini alan felaket başlıktan da anlaşıldığı üzere tüm kıtayı içerisinde yaşayan tüm canlıları etkilemiştir.

Yangının en fazla etkili olduğu Yeni Güney Galler ve Victoria Eyaletlerinde bölgede bulunan birçok tarımsal ve endüstriyel alan yok olmuştur. Özellikle kapalı bir ekosistem olan kıtada bitki örtüsü , hayvanlar büyük zarar görmüş. Koala gibi sadece bu bölgede yaşamalarını sürdüren birçok canlı populasyonunun nesli tehlike altına girmiştir.

Hükümet yangının kontrol altına alınamaması üzerine orduyu ve yedek askerleri göreve çağırmıştır. Yangınla mücadele sürerken birçok yerleşim yeri boşaltılmış , dumanlar birçok kentte hayatı olumsuz yönde etkilemiş hatta mega yangınlar büyükşehirlerin kapılarına kadar dayanmıştır. Dünya iklim örgütlerinin tahminlerine göre yaklaşık  350 milyon metreküp karbondioksit atmosfere salınmıştır.

Peki bu felaket nelere sebep olmuştur. Akla gelen sorular :

Ne kadar alan zarar gördü ? Ekosistemin görmüş olduğu zarar ne kadar sürede eski haline gelebilir ? Küresel ve mikro iklime etkileri ne olacak ? 

1-

Yaklaşık 7 milyar hektar alanın tahribatına ve yine milyonlarca hayvanın ve canlının ölümüne sebep olmuştur.Yine binlerce ev ve binanın kullanılamaz hale gelmesine, doğal alanların yok olmasına neden olmuştur.

2- Mevcut ekosistemden milyonlarca bitki , hayvan , sayısı tahmin edilemeyecek kadar birçok farklı türde canlı yok olmuştur. Populasyonların mevcutları azalmış , birçok canlı nesli tehlike altına girmiştir. Bilim insanlarının şuanki görüşleri 100 yıldan önce oluşan tahribatın eski haline gelemeyeceği ve bu durum için de küresel seferberlik yapılması gerektiği konusunda görüş bildirmekteler. Yangının kontrol altına alınamaması ile ilgili de yönetim ve organizasyon sorunları olduğu , ihmallerin olduğu düşünülerek mevcut yönetim de topa tutulmakta. 

3-

Peki bu büyük felaket küresel ve mikro iklime nasıl bir etkisi olacak ? En basit düşünce ile tabii olarak pek hayra alamet olmayacağı açık :) Kişisel çıkarımları bilimsel yaklaşımlara geçecek olursak yangın esnasında ekolojinin zarar görüşü , oksijen ve doğal döngülerdeki büyük zarar , ortaya çıkan devasa karbondioksit miktarı , atmosfere yayılan diğer zararlı gaz ve partiküller... diye uzanan listede son görüşler ve görüşüm şu yönde. Öncelikle mikro anlamda yangının da çıkmasına neden olan bölgenin iklimi normal şartlarda bu tarz durumlara müsait ve olağan karşılanan durumlar. Bölgenin iklimi dedik , yangının da başladığı aylarda genellikle kuru ve sıcak bir hava hakim oluyor. Biraz coğrafya bilgimizde varsa eğer kıtanın iç kesimlerinin de kurak ve çöl olduğunu hatırlayacaksınız. Kıyı kesimlerse daha okyanusal iklime yakın ki yangının da bu sayede yani yağışlarla kontrol altına alabildiğini de belirtmeden geçemeyeceğim :) Avustralya'da ilerleyen süreçte mevcut olumsuz yönde ilerleyen kuraklık ve ekstrem olayların artışı meydana gelecektir.

Peki küresel etkileri neler ? Yangın esnasında atmosfere yayılan karbondioksit ve partiküllerden bahsetmiştik. Bu partiküller dünyanın merkezi konumundaki ekvatorda toplanması ve küresel anlamda enerjinin azalışı ile beraber daha soğuk ve yağış rejiminin düşüşü gözlenebilir. Çok ayrıntılı bir konu yazdıkça yazılabilecek , ayrı bir alan. Bu duruma daha sonra tekrar bahsedeceğim :)
Yazımın sonunan gelirken bir meteorolog olarak bu tarz felaketlerle karşılaşmak istemiyorsak iklim için karbondioksit ayak izimizi azaltalım. 

Not: Dünyanın da gündeminde olan koronavirüs salgınıyla ilgili de zaman zaman kısa bilgilendirmeler yapacağım. Sağlıkla kalın , evde kalın...